2 8 oktober
2 8 oktober 2024 “We moeten op een prettige manier kunnen blijven werken en wonen aan boord” “Ik wil me inzetten voor het behoud van de diversiteit van de vloot en voor het sociale gedeelte van onze mooie tak van sport. We zijn allemaal mensen, we wonen allemaal aan boord. Het blijft van belang dat dat op een prettige manier kan blijven.” Daarvoor gaat Machiel Smitsman, de nieuwe voorzitter van de ASV, zich sterk maken. DOOR MARTIN DEKKER Smitsman werd 28 september gekozen tijdens de halfjaarlijkse ASV-ledenvergadering in het Develpaviljoen in Zwijndrecht. Hij is de opvolger van Peter van der Veen (ms Sakura), die slechts anderhalf jaar voorzitter was. Hij moest stoppen wegens persoonlijke omstandigheden. Smitsman is eigenaar van ms Merwestroom. Hij was in 2020 lid geworden van de ASV-denktank en trad in 2021 toe tot het bestuur. Hij ambieerde het voorzitterschap niet, vertelde Smitsman, die tot de 28e secretaris was. “Zoals in heel veel verenigingen het geval is, niet alleen bij ons, zie je dat het lastig is om mensen te krijgen en te houden. Deze functie heb ik zo lang mogelijk van me af proberen te houden, maar sommige dingen zijn onoverkomelijk… Dat klinkt fatalistisch, ik vind het ook wel heel mooi om het te mogen doen voor de vereniging. Ik hoop daarin van nog meer betekenis te kunnen zijn.” Afgekeurd Een van de onderwerpen die in de vergadering aan de orde kwam, was de medische keuring van varenden. Bij de ASV waren meldingen binnengekomen van mensen die zijn afgekeurd vanwege ernstig overgewicht (morbide obesitas). Ze hadden een te hoge BMI (Body Mass Index, die wordt berekend aan de hand van de verhouding tussen iemands gewicht en lengte), maar ervaren zelf eigenlijk geen lichamelijke problemen. Het ASV-bestuur en de aanwezige leden vinden dat criterium onzin. Het heeft volgens hen geen invloed op of iemand in staat is (veilig) te werken. Het werd zelfs discriminatie genoemd. “Wie mag beslissen of iemand te dik is om een bepaald beroep te doen? Waarom moet je door een mangat passen als je van boord gered moet worden? Als je niet door een mangat past, hoef je daar ook niet uit gered worden”, zei vicevoorzitter Johan Sipsma (ms Avanti). “Er zijn genoeg mensen die thuis hun maatje meer hebben. Alleen omdat wij op het water zitten en ons beroep uitoefenen, moeten wij aan allerlei eisen voldoen. We gaan juridisch advies inwinnen en binnenkort zullen wij daarom ook een gesprek hebben met de Inspectie Leefomgeving en Transport.” Bepalend De vergadering was korter dan anders, zodat er ruim de tijd was voor de afscheidsreceptie van Sunniva Fluitsma. Zij was van 2013 tot 2017 voorzitter. Aangezien de voorzitter bij de ASV maximaal twee periodes van twee jaar mag fungeren, werd de functie ‘woordvoerder’ voor haar in het leven geroepen. Zo bleef de succesvolle lobbyist voor velen het gezicht van de ASV. Daarbij werd Fluitsma altijd bijgestaan Vlaamse regering wil meer regionale binnenvaarthubs Vervolg van pagina 1 komende jaren extra in onze infrastructuur: havens, pijpleidingen, duurzame energie, onderwijs- en onderzoeksinstellingen én wegen. Het logistieke hart van Europa heeft nood aan topinfrastructuur.” De positie van die zeehavens wil de regering versterken door ze via alle modi (water, weg, spoor, openbaar vervoer, pijpleidingen) beter bereikbaar te maken. Specifieke aandacht is er voor het inzetten van walstroom. Zowel in de havens als langs de binnenwateren faciliteert de overheid de uitbouw van een walstroomnetwerk. Het doel is nog steeds om een modal shift te realiseren: lading van de weg naar het water (en spoor) over te hevelen. “De voorbije decennia zijn we daar ondanks de grote investeringen in binnenvaartinfrastructuur niet in geslaagd. We gaan in overleg met de binnenvaartondernemers en andere logistieke spelers om na te gaan welke hinderpalen hier nog zijn en werken deze zoveel mogelijk weg.” De voorbije decennia heeft Vlaanderen flink geïnvesteerd in de economische functie van de vaarwegen. Zo was er een riante subsidie voor het bouwen van kademuren, zijn bruggen verhoogd (met name op het Albertkanaal) en zijn sluizen vernieuwd en aangepast. Blauwe snelweg “In het kader van het structurele onderhoud zetten we verder in op de bruggen en de sluizen en het baggeren op de binnenwateren (…) Het investeringsbeleid op de bevaarbare waterwegen ondersteunt het vlotte en veilige gebruik ervan. Een goed onderhouden waterweg zorgt voor een hoge betrouwbaarheid van die blauwe snelweg en draagt ook bij tot waterbeheersing.” Maar de hoeveelheid lading die over water wordt vervoerd, groeit nauwelijks. “We zien (…) dat het aandeel van de binnenvaart in het goederenvervoer ondanks de grote investeringen niet stijgt. We gaan in overleg met de binnenvaartsector en evalueren het gevoerde beleid uit het verleden om te kijken wat er nodig is om het aandeel van de binnenvaart in het goederenvervoer te doen stijgen.” Daarbij denkt de regering aan de verdere ontwikkeling van regio nale binnenvaarthubs en gedeelde overslagplaatsen om de bereikbaarheid van regionale industrieparken te verhogen en de modal shift te versnellen. Personeelstekort Diependaele-I wil ook het personeelstekort aanpakken: “We brengen de drempels in kaart voor het varende personeel die de overstap bemoeilijken van zeevaart naar binnenvaart en vice versa en werken die waar mogelijk weg. We bekijken hoe we de binnenvaart verder kunnen digitaliseren, zoals bijvoorbeeld het dienstboekje voor het varende personeel van binnenvaartschepen.” Minister van Mobiliteit Annick De Ridder (N-VA) is de nieuwe minister van Mobiliteit, Openbare Werken en Sport. Ze is daarmee de opvolger van Lydia Peeters. De Ridder is goed thuis in de transportsector; ze was havenschepen van Antwerpen. Ze heeft in de regering te maken met twee collega’s die eerder Mobiliteit en Openbare Werken in hun portefeuille hadden: Hilde Crevits (CD&V, van 2009 tot 2014) en Ben Weyts (N-VA, van 2014 tot 2019). Crevits is nu minister van onder andere Binnenland, Integratie, Sociale Economie en Zeevisserij, Weyts doet onder meer Financiën, Onroerend Erfgoed en Dierenwelzijn. In maart dit jaar bezocht Annick De Ridder, toen nog als havenschepen, de Open Scheepvaartdagen in Antwerpen. (archieffoto Tekst & Toebehoren) Onderschrift (foto)
8 oktober 2024 3 MOHIKANEN door haar partner David Twigt, met wie ze op de spits Franto vaart. Voorafgaand aan de receptie waren er speeches vol lovende woorden van ASVerelid en oud-bestuurder Ger Veuger en de kersverse voorzitter Smitsman. De laatste citeerde Rijnvaartcommissaris Ivo ten Broeke om aan te geven hoe belangrijk Fluitsma voor de ASV én de binnenvaart is geweest. In een poging Koninklijke Binnenvaart Nederland op te porren om actiever en zichtbaarder te worden zei hij op de Telematicadag: “Niet KBN is bepalend in de belangenbehartiging van de binnenvaart, maar Sunniva Fluitsma van de ASV.” “Er was één constante in al die jaren”, aldus Smitsman: “Je gedrevenheid en je OEVERS KANAAL ALMELO-DE HAANDRIK INSTABIEL, PROVINCIE OVERWEEGT SLUITING VOOR SCHEPEN Onderzoek van Provincie Overijssel heeft uitgewezen de oevers van Kanaal Almelo-de Haandrik er zeer slecht aan toe is. Op veel plekken is de oever instabiel. Bij 43 van de in totaal 65 kilometer aan oevers die het kanaal telt, moet in de komende jaren worden gewerkt. Dat gaat veel geld kosten. Bovendien zijn er nog grote problemen als gevolg van de uitbreiding van het kanaal voor schepen tot 700 ton die in 2016 klaar was. Woningen langs het kanaal zijn op meerdere plaatsen verzakt. Overijssel wil samen “met bewoners, betrokkenen en deskundigen nadenken wat de toekomstfunctie moet zijn van het kanaal”, aldus Gedeputeerde Martijn Dadema. “Hebben we het kanaal op termijn echt nodig voor grote schepen? Of is het in de toekomst alleen voor de waterfunctie van het achterland?” MEER SUBSIDIEGELD VOOR SCHONERE MOTOREN Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat stelt 17,2 miljoen euro extra beschikbaar voor de Subsidieregeling Verduurzaming Binnenvaartschepen 2021-2025 (SRVB). Dat heeft minister Barry Madlener bekendgemaakt. De regeling loopt nog in 2024 en 2025. Voor 2024 is er 11,1 miljoen bijgekomen. Daarmee komt het budget uit op 24 miljoen euro. Voor 2025 is er 6,1 miljoen euro extra wat het totaal voor dat jaar op 19 miljoen euro brengt. Het gaat om de subsidie voor de verduurzaming en vervanging van een bestaande motor door een Stage V-motor of een aan Stage V-motor gelijkwaardig erkende motor. De aanschaf en installatie van een SCR-katalysator (eventueel in combinatie met een roetfilter) komt ook in aanmerking. Populair Deze subsidie is sinds 2021 zeer populair. De huidige inschrijvingsperiode loopt nog tot 31 oktober. Maar al op de eerste dag, 4 juli, was het budget overtekend. In totaal kwamen er meer dan 200 aanvragen binnen. Nu het budget is verhoogd kunnen meer aanvragen die op 4 juli zijn ingediend, worden gehonoreerd. Er geldt een maximaal subsidiebedrag van 400.000 euro per vaartuig. De nieuwe ASV-voorzitter Machiel Smitsman: menselijke maat voorop. (foto Tekst & Toebehoren) bezieling. Er was geen gelegenheid die je onbenut liet om onze mooie sector op welke manier dan ook onder de aandacht te brengen. Het geweldige potentieel maar ook de bedreigingen die onze sector de nek om kunnen draaien of dat al gedaan hebben. Op Europees, landelijk, provinciaal en gemeentelijk niveau… Je liet geen mogelijkheid onbenut. En altijd voor het algemeen belang, waarbij ook de menselijke maat voorop stond en staat.” Technische eisen Het klopt: ze was altijd beschikbaar voor politici, bestuurders en de voltallige pers. En als ze haar niet benaderden, wist Sunniva hen wel te vinden. En ze had altijd een helder verhaal, onderbouwd met argumenten. De rode draad was de lastige positie waarin de zelfstandige schipper zat en zit, in de verdrukking gebracht door (semi-)overheden, politieke instituties en andere organisaties die hem regels en beperkingen opleggen. Dat kwam vooral tot uitdrukking in haar strijd tegen de strengere technische eisen van de Centrale Commissie voor de Rijnvaart en later ook de Europese Unie (CESNI). Daardoor gaan nieuwbouwvoorschriften stapsgewijs ook voor bestaande schepen gelden. Ondanks overgangsbepalingen leidde dat tot de sloop van grote aantallen ‘kleine’ schepen en de uitval dreigt nog groter te worden… Al is er dankzij de jarenlange inspanningen van de ASV zicht op een (gedeeltelijke) oplossing. Onder het Nederlands voorzitterschap van de CCR wordt gewerkt aan een soort van generaal pardon. ”Je hebt je geweldig geweerd in Straatsburg en Brussel”, zei SV-coryfee Veuger, “om deze ramp voor de binnenvaart te keren. Dat is niet gelukt, maar ook niet helemaal mislukt. De crisisregeling die een tijdelijk opschortende werking en de overgangsregeling die onderhand wordt toegepast had was aan jouw geweldige inzet te danken. Met jou als voorzitter groeide de ASV als kool.” Niet rooskleurig “Heeft het eigenlijk wel zin gehad de afgelopen jaren?”, vroeg Fluitsma in haar dankwoord. “Mijn doel is heel bescheiden geweest: dat de binnenvaart in ieder geval een stem kreeg. En wat dat betreft heeft het zin gehad. Maar hebben we bereikt wat we wilden bereiken? Nou zeker niet. Want de toekomst van de binnenvaart is niet bepaald rooskleurig. Omdat er andere keuzes worden gemaakt.” Ze waarschuwde dat er “een heel grote crisis is, die maar blijft bestaan. De bedreiging van ons voortbestaan. En dat is niet alleen de regelgeving van de CCR. Het is veel breder, ik zie hoe moeilijk het is om gewoon met een schip nog een toekomst te hebben. Voor de kleinere helemaal, maar voor de grotere net zo goed. Al die obstakels waar we mee te maken hebben.” Eén pot nat Wetenschappers hebben het brein van een fruitvlieg in kaart gebracht. Fruitvliegjes zijn heel populair bij onderzoeken, omdat het brein van een fruitvlieg een soort Madurodamversie van het menselijk brein is. Op Youtube zie je dat brein driedimensionaal. Het is heel mooi grafisch in kleuren weergegeven en dan kun je zelf ontdekken hoe die miljoenen hersencellen vele tientallen miljoenen verbindingen maken. Totdat je beseft dat dat hele brein niet groter is dan een zandkorrel. Wij mensen zijn in staat gebleken een vergelijkbaar netwerk te maken van miljoenen verbindingen, alleen dan wel ter grootte van de aardbol. Met ons 8 miljarden maken we met z’n allen gretig gebruik van dat netwerk. Wat je bij de fruitvlieg ziet, zie je ook in ons netwerk van wegen en knooppunten, namelijk dat alles met elkaar samenhangt in een verbijsterend, delicaat evenwicht. Een verstoring ergens in dat netwerk wordt overal gevoeld. Bijvoorbeeld: als na een eenvoudige havenstaking in de VS die hardwerkende gasten een bescheiden salarisverhoging krijgen (van 66 procent), zakken de beurskoersen van de wereldwijd actieve container rederijen. Dat supergecompliceerde netwerk van mobiliteit en transport, beurskoersen, vakbonden en Amerikaanse verkiezingen kan bestaan bij de gratie van computers, van datacenters en van kunstmatige intelligentie (AI). Bij de regeringsplannen in ons landje, dat bijna leeft van dat slimme netwerk, ligt de nadruk niet zelden op digitalisering als motor achter de vooruitgang van de binnenvaart, vooral nu we een regering hebben die niet zo zwaar meer tilt aan verduurzaming. Als je maar lang genoeg ontkent dat er een probleem is, dan gaat het vanzelf weg, zoals je een blaffend hondje moet negeren en het vanzelf weer gaat zwijgen en liggen. Digitalisering is de laatste der Mohikanen dus van de heilige doelen om de binnenvaart een hart onder de riem te mogen steken als politicus zonder direct voor vooringenomen of bekrompen te worden versleten. Niemand die je bekrompen noemt als je digitalisering belangrijk zegt te vinden. Maar goed, ter grootte van een zandkorrel lukt het (nog) niet om zo’n netwerk na te bouwen. Al lijken we aardig op weg met onze pogingen om intelligentie kunstmatig te maken, die op haar beurt weer voor mensen compleet onbegrijpelijke kunstmatige intelligentie maakt. Het blijft een sterk staaltje dat ‘wij’ dat kunnen maken (al snapt 99 procent van de mensen er helemaal niks van, misschien zelfs 100 procent). Geen wonder want dat mensenbrein is zelfs nog groter en ingewikkelder dan dat van een fruitvlieg. Laten we eerlijk zijn, een fruitvlieg mag dan een beetje op ons lijken, er is er geen een die weet wat Mohikanen zijn. Michel Gonlag
