2 10 september
2 10 september 2024 Zeeuwse SGP blijft vervoer per schip promoten – provincie komt met actieplan Op een originele manier vroeg de SGP-fractie in de Zeeuwse Provinciale Staten donderdagavond 5 september aandacht voor de binnenvaart: met een symposium aan boord van een schip. Tijdens een vaartocht door de Vlissingse havens bespraken deskundigen de uitdagingen in de sector. DOOR JAN DIRK VAN SCHEYEN ‘Zeeuwse zoektocht naar kansen goederenvervoer over water’, was de titel van het symposium. Er deden ruim veertig gemeenteraadsleden, wethouders en statenleden mee. Er is in Zeeland een schreeuwend tekort aan wacht- en ligplaatsen en er is sprake van fors achterstallig onderhoud aan de vaarwegen. Voorzitter Ad Koppejan van Koninklijke Binnenvaart Nederland (KBN) luidde er de noodklok over. De bijna 65 jaar oude Zandkreeksluis bij Kats op Noord-Beveland is verzakt en er worden herstelwerkzaamheden uitgevoerd aan de sluizen in Vlissingen – die daardoor 10 procent van de tijd gestremd zijn. Zodoende is het Kanaal door Walcheren op dit moment slecht bereikbaar, zei Koppejan. Daardoor kon er vorige week bijvoorbeeld niet worden geladen en gelost bij een zand- en grindhandel in Middelburg. “We moeten voorkomen dat een betrouwbare sector als de binnenvaart straks buiten haar schuld als onbetrouwbaar te boek staat”, waarschuwde de KBN-voorman. Gemangeld Maar dat zijn niet de enige problemen. De sprekers wezen erop dat veel binnenschippers – vooral eenmansbedrijven – worden gemangeld door machtige rederijen en bevrachtingskantoren, die tussen hen en de klant opereren. Albert Veenstra, hoogleraar Handel en Logistiek aan de Erasmus Universiteit, zei dat deze kapiteins-eigenaren, die dikwijls één schip bezitten waarop ze tevens wonen met hun gezin, soms zelfs “als oud vuil worden behandeld. Voor jou tien anderen.” Deze afhankelijke positie heeft er volgens de hoogleraar toe geleid dat deze groep te weinig wordt geprikkeld om zelf actief ondernemer te zijn, terwijl ze die vaardigheid wel zouden moeten bezitten, onder meer om te kunnen investeren in verduurzaming van hun schip. “Ze zijn vaak een beetje geïsoleerd geraakt van de echte marktdynamiek. In die situatie moet verandering komen”, benadrukte Veenstra. We moeten de kansenkaart trekken en de mogelijkheden benutten Tijdens het symposium klonk een krachtig pleidooi om deze binnenschippers in staat te stellen langjarige contacten af te sluiten met verladers. Zo zouden Pakjesboot 13 had geen ‘succes’ Stoomschip Succes zette dinsdagavond 3 september gasten af in Marina Muiderzand. Bij het verlaten van de haven koos de schipper voor een verkorte route, daarbij de betonning negerend. De in 1897 gebouwde boot liep prompt vast op een zandplaat. Het 40 meter lange vaartuig, ook bekend als Pakjesboot 13, kwam van kop tot kont 40 centimeter omhoog te liggen. “Eerst spoelen zodat het schip wat los komt. Eigenlijk moet je gewoon geduld hebben en spoelen tot er wat beweging komt. In twee uur was de klus woensdagavond geklaard. Reddingsboot Seeker was in de buurt bezig met een oefening. De bemanning maakte dronebeelden van de geslaagde actie van de Tjerk Hidde. DOOR EVERT BRUINEKOOL De volgende dag probeerde een sleep bedrijf uit Amsterdam het schip los te trekken. De inspanningen van de kleine sleepboot hadden geen effect. Motorschip Quattro schoof even aan, maar kon ook niets beteken voor het vastgelopen schip. De verzekering schakelde HEBO Maritiemservice in die de Tjerk Hidde inzette; die sleepboot werkt vaker voor het bedrijf. De Tjerk Hidde kwam vanuit Oude Zeug naar Muiderzand. De ervaren sleepbootschipper had de Succes na twee uur weer los. Geen schade De Succes vaart bij Rederij Belle. Eigenaar Sacha Emmerik ging, met de lemsteraak Grote Jager, als eerste een kijkje nemen bij zijn schip en de zetschipper. Hij bracht hem een dekentje voor de nacht, maar eerst deed hij zelf een poging om beweging in het schip te krijgen. Dat was vergeefse moeite. “Ik ben niet blij met de actie van de schipper om na het afzetten van de gasten de route af te snijden om sneller naar huis te kunnen; er liggen niet voor niets tonnen”, blikt Emmerik terug. Op de vraag of het stoomschip weer inzetbaar is, antwoordt hij: “Pakjesboot 13 is weer gewoon inzetbaar om voor Sinterklaas te varen en voor de verhuur voor feestjes. Er is geen schade.” Geduld hebben Schipper Foekema van de Tjerk Hidde legt uit hoe hij te werk ging:
10 september 2024 3 REKENEN scheepseigenaren namelijk worden gestimu leerd om te investeren in de noodzakelijke verduurzaming. Dat zijn vaak mega-investeringen en om die terug te kunnen verdienen heb je wel de zekerheid nodig van die contracten voor langere duur. GEWONDEN NA AANVARING BIJ KREEKRAKSLUIZEN Bij een kop-op-kop-aanvaring op het Schelde-Rijnkanaal zijn vorige week twee mensen gewond geraakt. Het zijn opvarenden van een Duitse tanker van 110 meter die in aanvaring kwam met een onder Zwitserse vlag varende tanker van 135 meter. Het ongeval gebeurde in de nacht van dinsdag 3 op woensdag 4 september, in de voorhaven van de Kreekraksluizen. De gewonden zijn met een ambulance naar het ziekenhuis gebracht. De schepen liepen beide forse schade aan de kop op. Aan de Kreekraksluizen verricht Rijkswaterstaat momenteel onderhoud. De werkzaamheden duren tot 27 september. Door de werkzaamheden is slechts één kolk beschikbaar en moeten schepen lang wachten voordat ze kunnen schutten. Of dat van invloed was bij de aanvaring is niet bekend. Vervolg van pagina 1 Speelbal Op dit moment, vertelde KBN-voorzitter Koppejan, zijn die ‘éénpitters’ soms speelbal van machten buiten hun bereik. “Nauwelijks direct contact met de eigenaar van de lading, soms overgeleverd aan terminals die hen uren laten wachten door zeeschepen voorrang te geven.” Veenstra wees op het grote belang van verduurzaming van de vloot, omdat deze volgens hem sterk achterblijft bij het snelle tempo waarin het goederenvervoer over de weg schoner wordt. Er is volgens hem onderzoek nodig naar het innovatievermogen van de sector om te komen tot een emissievrije binnenvaart. Hij noemde het gebrek aan innovatiekracht “een fundamenteel probleem”. Koppejan vulde aan: “En dat is jammer, want we hebben het hier over een heel rijke sector in termen van variatie en mogelijkheden.” Veenstra: “Maar de sector ZANDKREEKSLUIS: NEGEN DAGEN HELEMAAL DICHT Begin september zijn extra onderzoeken uitgevoerd naar de verzakkingen. Er was al een stremming gepland voor de scheepvaart, vanaf maandag 2 september, want eigenlijk zouden werkzaamheden worden verricht aan de remming- en geleidewerken. De stremming duurde nu een dag langer, tot donderdag 12.00 uur. Bloktijden Bovendien werden bloktijden voor het schutten van de beroeps- en de recreatievaart ingesteld. Afgelopen weekend onder meer vanwege drukte op de weg: de N256 over de Zandkreeksluis werd ingezet als omleidingsroute voor werkzaamheden op de N57. Toen werd alleen van zeven tot negen ‘s ochtends geschut. De sluis was de rest van de dag gestremd voor schepen. Tot en met donderdag 12 september kan de scheepvaart van 09.00 tot 11.00 uur en van 19.00 uur tot 20.00 uur de sluis passeren. Vrijdag de 13e is de sluis van 9.00 tot 11.00 uur in bedrijf en op zaterdag 14 en zondag 15 september alleen van 07.00 uur tot 09.00 uur. Vanaf maandag 16 september blijft de sluis negen dagen helemaal dicht. Tot en met dinsdag 24 september is namelijk een algehele stremming voor de scheepvaart van kracht. Dan werkt Rijkswaterstaat aan de slijtlaag van de Oosterscheldebrug. Volgens hoogleraar Albert Veenstra zijn veel schippers-eigenaren met één schip “een beetje geïsoleerd geraakt van de echte marktdynamiek”. (foto Astrid Ruissen-Molendijk) heeft lang de hakken in het zand gezet. Het probleem is dan ook niet met één grote big bang op te lossen… Het moet stap voor stap gebeuren.” Kansenkaart Meer dan 50 procent van alle goederen die naar en van Zeeland worden vervoerd, gaat via de binnenvaart. De Zeeuwse gedepu teerde voor Mobiliteit Harry van der Maas vertelde dat het provinciebestuur binnenkort met een actieplan komt voor de Zeeuwse binnenvaart. De SGP-politicus was blij met het symposium, dat hij typeerde als “een warm en krachtig pleidooi voor meer vervoer over water”. Meer vervoer per binnenschip kan het wegvervoer op de dichtslibbende snelwegen ontlasten en de filedruk doen afnemen. “We moeten echt meer de kansenkaart gaan trekken en de mogelijkheden benutten”, zei Van der Maas. Hij riep ook de binnenvaartsector zelf op “zich krachtig te organiseren”. Haarvaten Volgens de provinciebestuurder is het haalbaar om binnenvaartschepen “tot in de haarvaten van Zeeland” goederen te laten aanvoeren. Van der Maas vond ook dat samen met gemeenten moet worden bezien of het mogelijk is om in nieuwbouwprojecten de benodigde materialen zoveel mogelijk over water te laten aanvoeren. In Zeeland moet dat volgens hem nauwelijks een probleem te zijn. “We liggen ín het water”, zei hij. Henk van Dalfsen, specialist omgevingsveiligheid bij de Veiligheidsregio Zeeland, vertelde dat de binnenvaart ook een rol kan spelen in het vervoer van gevaarlijke stoffen. Zoals ammoniak, dat in Zeeland nog vaak per trein wordt getransporteerd. Volgens Van Dalfsen is rekenkundig bewezen dat je dit materiaal vanuit veiligheidsoogpunt beter per dubbelwandige tanker kan vervoeren, omdat dan de kans op grote incidenten kleiner is dan bij vervoer via weg of spoor. Grotere afstand Een ander veiligheidsargument voor vervoer over water is volgens Van Dalfsen dat dit op grotere afstand tot (woon-) kernen gebeurt dan wanneer je kiest voor de vrachtwagen of trein. Namens North Sea Port vertelde Jean- Pierre Maas, adviseur gevaarlijke stoffen bij de havenbeheerder, dat in Zeeland en Gent binnenkort een proef van start gaat waarbij kades van terminals op momenten dat daar geen zeeschepen liggen, kunnen worden gebruikt als lig- of wachtplaats voor binnenvaartschepen. Het experiment begint 1 oktober. Maas was ook de man die de deelnemers aan het varende symposium onderweg vertelde wat er allemaal te zien was tijdens de ruim twee uur durende vaartocht door het havengebied van Vlissingen. Het symposium vond plaats aan boord van het passagiersschip mps Denick II van de Terneuzense rederij Denick. Eén pot nat Wordt die trein weer duurder. Komen er nog meer auto’s bij op de toch al overvolle wegen. Een treinreis kost volgens het nieuwe tarief 14 tot 16 cent per kilometer. Met de bus, tram of metro betaal je 2 centen meer. Gebruik van de auto begint bij 23 cent per kilometer en voor een beetje leaseauto bij 49 cent (volgens de site van de KvK). Dus als je vanwege de hoge prijs de trein wilt mijden en liever in de file gaat staan, dan kun je niet rekenen. Vaak wordt gewezen op de snelheid van reizen. In daluren kun je inderdaad sneller zijn met de auto, als het meezit, maar dan kun je ook goedkoper met de trein reizen. Van de andere kant kun je heel simpel de kosten van vervoer per auto drukken door anderen mee te nemen voor een schappelijk vriendenprijsje. Maar ja, geef maar eerlijk toe dat het zeker niet alleen de kosten waren die je de auto deden nemen. Het gaat eerder om zaken als onafhankelijkheid, trots en het grootst denkbare goed: de privacy. Tja, dat kun je allemaal wel vergeten als collega’s of vage kennissen bij je in de auto kruipen. (Gelukkig willen ze dat ook helemaal niet) Voor het goederenvervoer speelt dat geen rol maar is die prijsvergelijking wat lastiger te maken. Je zou dus over een vrachtprijs per kilo per kilometer moeten praten. Dat ligt gevoelig, want dat is commercieel. Bovendien weet iedereen al lang van tevoren dat er maar één de goedkoopste is (de binnenvaart) en dat is voor de grote hoeveelheid overwegend truckende en treinende betrokkenen triest en treurig. Wat goederenvervoer per trein betreft, dat heeft een wat akelige klank omdat er altijd iets van subsidie op dat spoorvervoer zit. Op het vervoer hè? Niet omdat de rails worden onderhouden. Het zou toch wat zijn als de binnenvaart zelf de vaarwegen op diepte moest gaan houden. Wel weer een uitdaging voor de diepte metende ondernemers van CoVadem (helemaal nieuw: een schepje onder de kiel, aan te bevelen bij laag water). Zonder dollen: de overheid is (tot nu toe) realistisch geweest. Als mensen willen autorijden, moet dat ook kunnen. Daarom spendeert die overheid een kleine 3 miljard euro per jaar aan wegen. 1,3 miljard aan vaarwegen, bijna 2 miljard aan spoorwegen. Het spoorvervoer heeft wel voor op het wegvervoer – zowel voor passagiers als voor goederen – dat het een spoorboekje gebruikt. Het werkt op tijd. Natuurlijk... hoongelach als je zoiets beweert. Maar het is waar. Natuurlijk wordt door omstandigheden nogal vaak afgeweken van het spoorboekje en het is vervelend als je daar het slachtoffer van bent, maar in Europa doet alleen Zwitserland het beter. Als je dat beweert, krijg je niet veel likes op de socials. Michel Gonlag
