2 2 juli
2 2 juli 2024 Andrea Beckschäfer, directeur van BDS-Binnenschifffahrt, bij afscheid: “Particuliere binnenschippers zijn sterke ondernemers” Ruim dertig jaar was Andrea Beckschäfer directeur van de Duitse binnenvaartorganisatie BDS-Binnenschifffahrt. Op 1 juli ging ze met pensioen. Een terugblik op haar carrière en een kennismaking met haar opvolger Dirk-Uwe Klaas. DOOR SARAH DE PRETER Het is midden jaren 90. Andrea Beckschäfer heeft nog nooit met binnenvaart te maken gehad en is als juriste op zoek naar een baan bij een brancheorganisatie. Zonder voorkeur voor een bepaalde sector. “Nederlandse organisaties hebben vaak veel medewerkers die uit de sector komen, maar in Duitsland is dit van oudsher een werkterrein voor juristen. BDS-Binnenschifffahrt zocht een directeur in Bonn, waar toen nog de zetel van de bondsregering was. Ik begon in een leeg kantoor, want mijn voorganger was al weg. Ik had nooit kunnen denken dat ik ruim dertig jaar later nog steeds voor BDS- Binnenschifffahrt zou werken.” Roerige tijden Het waren roerige tijden. Per 1 januari 1994 waren de Festfrachten afgeschaft. Rederijen namen afscheid van hun eigen schippers, die zelfstandigen werden. Voor veel rederijschippers was deze stap te groot. Ze werden afhankelijk van de rederijen, die daar deels op aanstuurden. Ook de varende ondernemers die nooit bij een rederij gewerkt hadden, gingen gebukt onder de instroom van ‘nieuwe particulieren’. De vrachtprijzen kelderden.“ Politici hebben het over modal shift, maar de praktijk is een ander verhaal Uiteindelijk kwam alles op z’n pootjes terecht, maar dat heeft lang geduurd. “Langzaam maar zeker groeide het zelfbewustzijn en werd ook een deel van de nieuwe particulieren echte ondernemers.” Ondernemerschap BDS-Binnenschifffahrt moedigde particulieren aan als ondernemers zelf grip te houden op hun zaken. Contracten opstellen, kosten berekenen, ook ‘nee’ durven zeggen. Dat ging niet zonder slag of stoot. “Sommige voormalige rederijschippers waren écht boos en vonden dat ze al deze zaken niet hoefden te kunnen. Er ontstonden nieuwe belangengroeperingen, die inmiddels allemaal verdwenen zijn.” Harbers: vier vergunnings aanvragen voor ontgasinstallaties… en meer op komst Er lopen vier vergunningsaanvragen voor nieuwe ontgasinstallaties. Dat heeft demissionair minister Mark Harbers van Infrastructuur en Waterstaat geantwoord op Kamervragen van Bart van Kent van de SP. Die installaties komen bovenop de bestaande in Moerdijk (2) en Amsterdam (1). “ATM Moerdijk heeft een vergunningaanvraag ingediend voor uitbreiding van de bestaande installaties. In de regio Rotterdam is een vergunningaanvraag ingediend voor twee installaties in de Waal-/Eemhaven. In Zeeland is een aanvraag ingediend voor een locatie ten noorden van de Kreekraksluizen.” In Amsterdam is ook een ontheffingsaanvraag ingediend voor het doen van proeven, geeft Harbers aan. Hoe ver het staat met de vergunningen weet hij niet. “Al deze aanvragen zijn in behandeling. Het bevoegd gezag, doorgaans de provincie en in enkele situaties de gemeente, is verantwoordelijk voor de uitgifte van de vergunningen.” In de regio’s Amsterdam en Rotterdam en de provincies Zeeland, Flevoland en Gelderland worden ook nog voorbereidende onderzoeken gedaan en/of gesprekken gevoerd in de aanloop naar mogelijk nog meer in te dienen vergunningaanvragen. Controles Gisteren (1 juli) is in Nederland het verbod op varend ontgassen ingegaan voor stoffen uit fase 1 van het CDNI-verdrag: onder andere benzine, benzeen en mengsels met meer dan 10 procent ethanol. De vragen van Van Kent gingen (vooral) over het nieuws dat het verbod op varend ontgassen nu al wordt omzeild doordat opdrachtgevers frauderen met vrachtbrieven. Harbers bevestigt dat inspecteurs van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) bij controles met opzet foutief aangegeven classificaties/indelingen zijn tegen gekomen, ‘omkatten’ genoemd. “Hierover is gelijk gecom municeerd met branchevertegenwoordigers. Deze geluiden worden nu ook uit de sector opgevangen, waarin vermoedens van omkatten worden geuit. De praktijk is dus bekend, en dat het gebeurt is betreurenswaardig.” ILT heeft aangegeven dat de inspectiedienst ertegen gaat optreden. Harbers noemt de fraudemogelijkheid schadelijk. Hij wijst erop dat de sector zelf wenst om varend ontgassen te beëindigen. “Sectorpartijen en brancheorganisaties hebben aangegeven hun leden te informeren over de ontoelaatbaarheid van deze praktijk en zijn zich terdege bewust van de schade voor de hele sector als het verbod op deze manier ontweken wordt door een minderheid.” Hogere boetes De boetes moeten volgens Harbers hoog genoeg zijn om overtreding van het verbod te ontmoedigen. Het ministerie en de ILT zijn in gesprek met het Openbaar Ministerie om de boetes te verhogen. Het toezicht op varend ontgassen zal na 1 juli intensiveren, kondigt Harbers aan: “De ILT zal extra inspecteurs inzetten en krijgt de beschikking over mobiele e-noses die ingezet kunnen worden op plaatsen waar nu geen e-noses langs de vaarweg staan. Per 1 juli zijn echter niet alle punten gerealiseerd die de ILT in haar handhaafbaarheids-, uitvoerbaarheids- en fraudebestendigheidstoets (HUF-toets) heeft benoemd.” Er wordt stapsgewijs toegewerkt naar “een adequate handhaving”. “Het verbod zal komende jaren worden uitgebreid en steeds meer stoffen omvatten”, kijkt Harbers vooruit. “Tegelijkertijd breidt de ILT de handhaving uit, bijvoorbeeld door gebruik te maken van meer e-noses langs de vaarweg. Voorts werkt het ministerie en de ILT samen met andere diensten die een handhavingstaak hebben zoals de Politie en Rijkswaterstaat.” Mark Harbers: Omkatten van lading is betreurenswaardig. (foto Rijksoverheid / Valerie Kuypers)
2 juli 2024 3 KLIMAAT ZORGEN OM BRUG OVER SLUIS 16 BDS-Binnenschifffahrt zag het ledental slinken. Sinds enkele jaren zit het weer in de lift. Ook Nederlandse organisaties kregen te maken met een uitstroom van leden. “Maar wel minder dan bij ons. Binnenvaart is in Nederland bekender en de bonden hebben meer medewerkers waardoor ze diensten kunnen aanbieden waarvoor wij geen personeel hebben. Leden kunnen wel altijd terecht met vragen.” Woorden én daden In haar lange bestuursperiode zag Beckschäfer meerdere kabinetten en verkeersministers komen en gaan. Nog steeds wordt het belang van binnenvaart in Duitsland vooral beleden met woorden. Rijkswaterstaat is zeer bezorgd over de historische brug bij Sluis 16 in Weert. De vaarwegbeheerder heeft de gemeente per brief gewaarschuwd: “De brug kan niet veel meer hebben. Het betekent een risico als er meer vrachtauto’s overheen gaan rijden, als de nieuwe loodsen klaar zijn.” Al jaren bestaan er twijfels over de belastbaarheid van de brug. Die is al eens gerepareerd, omdat er scheuren in zaten. Met de plannen om op het vroegere Philips-terrein en dat van de Verkadefabriek grote loodsen te bouwen, maakt de omgeving zich zorgen over het extra vrachtverkeer. Dat moet allemaal over de sluisbrug. Het gemeentebestuur van Weert neemt op 9 juli een besluit. Rijkswaterstaat wil nog een onderzoek naar de staat van de brug laten uitvoeren, maar weet nog niet wanneer dat kan. RIJKSWATERSTAAT PAKT FLESSENHALS IN MAAS AAN Rijkswaterstaat gaat de flessenhals in de Maas tussen Oeffelt en Gennep verbreden. Dat is afgesproken met de provincies Limburg en Noord-Brabant, Waterschap Limburg en de gemeente Gennep. De ingreep is nodig om het risico op overstromingen te verminderen. De betrokken partijen zijn het eens over het ontwerp en de financiering. Het project kost ruim 50 miljoen euro en moet in 2028 zijn afgerond. Tussen Gennep en Oeffelt is de Maas smal. Het water wordt hierdoor omhooggestuwd en dat kan bij extreme hoge waterstanden leiden tot overstromingen. Noord-Brabant en Limburg hebben daarom afgesproken om op deze plek meer ruimte voor de Maas te scheppen. Dat gebeurt door de uiterwaarden aan de kant van Oeffelt te verlagen. Op deze wijze ontstaat extra ruimte voor het water. De Maasbrug die Noord-Brabant verbindt met Limburg wordt 250 meter verlengd. Het water kan straks onder het verlengde brugdeel door stromen. Bij hoogwater zou het water hierdoor 20 centimeter lager moeten blijven dan nu. Volgens de provincies is het effect hiervan te merken tot in Venlo, dat zo’n 40 kilometer zuidelijker en stroomopwaarts aan de Maas ligt. BDS-Binnenschifffahrt moedigde particulieren aan als ondernemers zelf grip te houden op hun zaken. (foto Tuayia / AdobeStock) “Politici hebben het over de modal shift naar het spoor en de vaarwegen, maar de praktijk is een ander verhaal. De investeringen in infrastructuur zijn gestegen, maar niet voldoende. Veel kunstwerken bevinden zich in een belabberde toestand.” “Volgend jaar wil de overheid de ondersteuning voor vlootvernieuwing terugschroeven. Dat kán niet als je tegelijkertijd verwacht dat onze sector stappen zet om klimaatneutraal te worden. Kleine ondernemers hebben minder experimenteerruimte dan rederijen. Iedere politicus zou moeten begrijpen dat de vergroening van onze sector niet lukt zonder omvangrijke staatssteun. Temeer omdat er nog geen grootschalige, betaalbare oplossingen zijn. Tijdens een evenement van het verkeersministerie werd onlangs geëist dat de binnenvaart in 2040 klimaatneutraal moet zijn, maar dan móet je ook investeren.” Samenwerking Onder Beckschäfer ging BDS- Binnenschifffahrt steeds meer samenwerken met andere belangenbehartigers op nationaal en Europees vlak. “Lobbyisten worden graag bekritiseerd, maar ik kan verzekeren dat er bij EBU, ESO en de vakbonden veel expertise zit. De oprichting van het IWT Platform was een grote stap om internationaal kunde en krachten te bundelen. Daar profiteert de hele sector van.” “Ik heb de Europese samenwerking altijd mooi gevonden. Daardoor leer je niet alleen naar je eigen belangen te kijken, maar een gemeenschappelijke koers uit te zetten en ook op te komen voor zaken die wellicht voor Duitse particulieren minder belangrijk zijn.” “Op nationaal vlak zijn we steeds beter gaan samenwerken met de BDB. We kamen uit een moeilijke periode waarin de verhoudingen tussen particulieren en rederijen op scherp waren komen te staan. Er was geen sprake van gelijkwaardigheid. Op zich waren er veel thema’s waarover wij en de BDB nauwelijks van mening verschilden, maar we stonden nu eenmaal aan verschillende kanten van het contract.” “Voor de politiek was dit soms een excuus om niets te doen. ‘Ze moeten het eerst eens worden’, zo’n larie. Velen wilden dat we onderdeel zouden worden van de BDB, maar dat zou niets veranderd hebben in de politiek en dat zou het nog steeds niet doen.” Grote binnenvaartdossiers verschoven naar het Europese niveau. Thema’s zoals infrastructuur(financiering), steunprogramma’s, nationale actieprogramma’s en duale opleiding bleven een nationale verantwoordelijkheid. “Heel belangrijk was Lees verder op pagina 6 Eén pot nat Ik vrees dat spoor en binnenvaart in het nieuwe kabinet alleen zijdelings genoemd worden bij aanvaringen tussen en ontsporingen van bewindslieden. Barry Madlener (IenW) is in dit kabinet niet de enige notoire klimaatontkenner. Leuk hoor dat de rivieren volgens het Hoofdlijnenakkoord bevaarbaar mogen blijven (wat een opluchting) maar wat als Barry een afweging moet maken waarbij budget voor subsidie en infrastructuuronderhoud ten bate van de binnenvaart voorrang moet krijgen boven budget voor niet nader te noemen klimaatonvriendelijke vervoersmodi? Dan is het heel simpel te kiezen voor die andere afspraak over de klimaatmaatregelen in het akkoord van de coalitie: ‘handelingsperspectief voor burgers en bedrijven is cruciaal’. Dan heeft de binnenvaart ineens maar heel weinig kiezers die handelingsperspectief moeten worden geboden. Volgens Madlener is er geen opwarming van de aarde. Hij ontkent verder het bestaan van internet, mobiele telefoons en het Midden- Oosten. De natuur is meedogenloos en gaat het ons en vooral Barry nog veel moeilijker maken om te dealen met klimaatverandering. Het smelten van de kilometers dikke ijslaag op Groenland doet de zeespiegel een meter of meer stijgen en de vloed aan zoet water die van Groenland de Atlantische Oceaan in stroomt, ontregelt het systeem van golfstromen. Van dat systeem - de AMOC, de Atlantic Meridional Overturning Circulation - maakt de warme golfstroom deel uit, die het hele jaar door onder andere Europa een lekker leefbare temperatuur biedt. Valt die golfstroom weg, dan dalen de temperaturen in Europa schrikbarend. En het is moeilijk te verkroppen als je de opwarming van de aarde moet accepteren terwijl je wordt geconfronteerd met een nieuwe ijstijd. Het is olie op het vuur voor de klimaat ontkenners. De PVV-ministers in het kabinet zijn het overigens onderling niet eens over het klimaat. Volgens Marjolein Faber (Migratie en Asiel) was het klimaat veel warmer toen de dinosaurussen leefden terwijl er toen geen auto’s reden. Kortom: het is wel een beetje warmer nu maar de mens heeft er geen invloed op. Haar collega van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp Reinette Klever vindt dat de mens wel degelijk invloed heeft op het klimaat maar vindt het niet nodig om daar iets aan te doen. Mensen vroegen zich af hoe gerenommeerde VVD’ers het in hun hoofd haalden om bij deze lieden in een kabinet plaats te nemen, maar ik snap dat wel hoor. Zo’n ministerraad moet toch een kostelijke vertoning zijn als de PVV’ers met elkaar gaan discussiëren over het klimaatbeleid. Als kippen die ruzie maken over het onweer. Michel Gonlag
