2 13 februari
2 13 februari 2024 Albertkanaal is na 17 jaar slopen klaar voor 4-laags containervaart Maandag 5 februari vierde De Vlaamse Waterweg een belangrijke mijlpaal: met de afbraak van de ‘Bananenbrug’ in Wijnegem is het Albertkanaal nu van begin tot eind helemaal geschikt voor 4-laags containervaart. Zodoende staat niets verdere groei van de binnenvaart via het Albertkanaal in de weg, aldus De Vlaamse Waterweg. In elk geval geen bruggen. Sinds 2007 werden er maar liefst vijftig gesloopt, vervangen of verhoogd tot een doorvaarthoogte van 9,10 meter. Na de afbraak van de brug in Wijnegem eind januari werd op 5 februari met een maidentrip aanschouwelijk gemaakt dat containerbinnenvaart met vier lagen voortaan mogelijk is. Het Albertkanaal wordt zo meer dan ooit een “watersnelweg” tussen zeehavens en het achterland, aldus De Vlaamse Waterweg. Strategisch belang Met bijna 40 miljoen ton vervoerde lading per jaar (het equivalent van zo’n 2 miljoen vrachtwagens) is het Albertkanaal economisch de belangrijkste vaarweg van Vlaanderen, geeft de vaarwegbeheerder het belang aan. Het kanaal is daarmee in Vlaanderen goed voor meer dan 50 procent van het vervoer over water. Het kanaal is in meer opzichten van belang. Ook strategisch: het is een cruciale achterlandverbinding voor Port of Antwerp-Bruges en maakt deel uit van het Europese kernnetwerk. Ook de Vlaamse minister van Mobiliteit en Openbare Werken Lydia Peeters benadrukte bij de viering op 5 februari het belang van de opwaardering van het kanaal. Zowel voor de mobiliteit als het klimaat. “Het Albertkanaal is een ongelooflijke economische troef, een economische slagader langs en op het water. Nu alle bruggen verhoogd zijn, biedt het Albertkanaal meer dan ooit opportuniteiten voor inlandterminals en bevrachters om in te zetten op vervoer over water.” De minister gaf De Vlaamse Waterweg een pluim: “Mijn waardering voor de realisatie van dit ambitieuze project gaat in de eerste plaats naar De Vlaamse Waterweg die bij de herbouw van de bruggen niet enkel oog had voor de doelstelling van de binnenvaart maar projecten realiseerde die ook een zegen zijn voor weggebruikers en fietsers en sommige zelfs voor de fauna. De uitstekende samenwerking met 24 steden en gemeenten, met Infrabel, AWV en tal van andere instanties was hierbij essentieel.” Titanenwerk De Vlaamse Waterweg verhoogde niet alleen de doorvaarthoogte maar vergrootte ook de kanaalbreedte ter hoogte van de bruggen. Dat komt de veiligheid en vlotheid van alle binnenvaart op het kanaal ten goede. “Het was een boeiend en intensief traject over heel wat jaren maar wat we realiseerden, spreekt dan ook tot de verbeelding”, aldus Chris Danckaerts. Hij is gedelegeerd bestuurder van De Vlaamse Waterweg. “Op het grondgebied van 24 steden en gemeenten realiseerden we vijftig brugprojecten die ware land- Minister Harbers werkt aan collectieve oplossing voor te strenge CCR-eisen Minister Mark Harbers werkt aan een collectieve oplossing voor onevenredig zware technische (nieuwbouw)eisen aan schepen van vóór 1976. Dat zei hij in de Kamercommissie Maritiem op 8 februari. Het ministerie is bezig om te kijken welke technische bepalingen kunnen worden opgenomen in een voorstel om te voorkomen dat scheepseigearen van vooral kleinere schepen in problemen komen door de strengere CCReisen als de overgangsregelingen daarvoor aflopen. Hardheidsclausule Het gaat om een algemene regeling op internationaal niveau, zei Harbers tijdens het debat met de Tweede Kamer. Hij wil daarbij de bevindingen betrekken uit proefprojecten met twee schepen waarvoor een individuele hardheidsclausule is aangevraagd, maar ook voorstellen voor een algemene hardheidsclausule vanuit de sector. Daarbij wordt ook het criterium “onevenredig hoge kosten” meegenomen, beloofde hij. “Zodra dat voorstel dan klaar is met hulp van informatie uit de sector, zal dat worden ingebracht bij het CESNI.” Diverse partijen vroegen tijdens het debat nogmaals om actie te ondernemen tegen de strengere eisen. Volgens Hidde Heutink van de PVV is een “keiharde sanering gaande op onze binnenvaartvloot. Want onze binnenvaartvloot moet volledig emissievrij worden voor 2050. En ook moeten zij voldoen aan onhaalbare technische eisen. We vragen dan ook aan de regering om haast te maken met de vrijstelling van de dwingende CCR-regelgeving. Het is volstrekt onhaalbaar om de binnenvaartvloot te laten voldoen aan deze eisen. Willen we onze binnenvaartvloot koesteren of willen we die de nek omdraaien? Want ook volstrekt belachelijke klimaateisen uit Brussel gaan zorgen dat het leven van veel schippers onbetaalbaar gaat worden. Stop ermee, zeg ik tegen de minister. Laat onze schippers met rust.” Varend ontgassen De partijen in de Tweede Kamer steunen het verbod op varend ontgassen per 1 juli. Er waren wel vragen en zorgen over de beschikbaarheid van ontgassingsinstallaties. “De vraag is of alles en iedereen op tijd klaar is”, aldus PVV’er Heutink. Ook Olger van Dijk van NSC wilde dat weten. Waar Heutink een gedoogperiode voorstelde als er niet op tijd voldoende installaties zijn, drong Habtamu de Hoop van GroenLinks-PvdA erop aan om niet te tornen aan de datum van 1 juli. “Juist die duidelijkheid is in het belang van de sector.” Harbers houdt ook vast aan 1 juli. Dan gaan fase 1 en 2 van start. Al kan die tweede fase ook een maand later ingaan, zei de minister door de planning van de publicaties in het Staatsblad. “Ga er maar vanuit dat fase 1 en 2 tegelijk in werking treden. Of nagenoeg gelijk. Dat maakt op zich de business case voor ontgassingsinstallaties ook weer wat beter.” Volgens hem zal er op tijd voldoende ontgassingscapaciteit zijn. “In Amsterdam zijn er twee locaties met tijdelijke ontheffing voor ontgassen. Die kunnen gewoon aan de slag. In Zeeland worden drie locaties door Rijkswaterstaat onderzocht en in Arnhem, Nijmegen, Flevoland en Groningen wordt nog verkend welke locaties in aanmerking komen.” Harbers vervolgde: “Ik heb ook aan de sector aangegeven dat dit voor niemand als een verrassing kan komen. De verdragswijziging ligt al een aantal jaar klaar. Iedereen heeft hierop kunnen anticiperen. En op 1 juli gaat dat in.” Hij wees erop dat het is geen overheidstaak is om voor de ontgassingsinstallaties te zorgen.” Van meet af aan, vanaf de verdragswijziging is het duidelijk dat verladers aan de lat staan om ervoor te zorgen dat er veel meer installaties zijn”. De minister maakte ook bekend dat hij de derde en laatste fase wil vervroegen. “Inmiddels probeer ik ook internationaal het gesprek daarover te starten.” Vanuit de binnenvaart werd daar al op aangedrongen.
13 februari 2024 3 HEERLIJK HELDER marks zijn. Wegbruggen, spoorbruggen en fietsbruggen die beantwoorden aan alle ontwerp- en comforteisen. Een titanenwerk in uitstekende samenwerking tussen overheden, aannemers en ontwerpers. De bouw van een wegbrug en fietsbrug in Wijnegem is het sluitstuk van dit indrukwekkende traject.” Volgens Koen Anciaux, voorzitter van de raad van bestuur van De Vlaamse Waterweg, profiteert niet alleen de binnenvaart van de verruiming van het kanaal. “Door BINNENVAARTTAFEL VOOR HET EERST BIJEEN Op woensdag 31 januari zijn de deelnemers aan de nieuw opgerichte Binnenvaarttafel voor het eerst bijeengekomen. Het overleg is opgezet door het ministerie van I en W om gezamenlijk te werken aan een toekomstbestendige binnenvaart. Voorzitter Jeroen de Haas ontving de vertegenwoordigers uit de sector samen met Ruth Clabbers, Directeur-Generaal Luchtvaart en Maritieme Zaken van het ministerie van IenW. Zij verving minister Mark Harbers, die zelf verhinderd was. Hij heeft de Binnenvaarttafel ingesteld. Het sturctureel overleg is een uitvloeisel van de Toekomstvisie voor de Binnenvaart, en onderdeel van de Actieagenda toekomst binnenvaart. de verhoging van de bruggen krijgt ook shortsea shipping op het Albertkanaal betere kansen. De verruiming van de kanaalbreedte maakt dat binnenvaart nog veiliger en vlotter kan. Een grotere vervoerscapaciteit, verhoogde veiligheid en vlottere scheepvaart zijn verenigd in dit ene project. Het rendement van containerbinnenvaart neemt beduidend toe wat een boost moet geven aan een verhoogde modal split ten gunste van de binnenvaart.” Goud in handen “De binnenvaartsector heeft goud in handen”, herhaalde De Haas de woorden van Harbers toen de minister de Toekomstvisie lanceerde. “Er zit economisch veel potentie in vervoer over water, omdat de weg en het spoor vol raken. De expertise van de Binnenvaarttafel is belangrijk om het langetermijnbeleid voor de binnenvaart goed aan te laten sluiten op de praktijk en de behoeften van de gebruikers.” Directeur-Generaal Ruth Clabbers: “De kracht van deze tafel is de samenstelling ervan. Veel publiek-private dwarsverbanden. En precies daarin zit de meerwaarde. De binnenvaart van de toekomst staat niet op zichzelf, maar is een onderdeel van een logistiek systeem. Dat kan heel mooi worden. Maar daar is wel heel goede samenwerking voor nodig. Een Binnenvaarttafel dus.” Het gaat om vertegenwoordigers van brancheorganisaties uit de binnenvaart, het verladend bedrijfsleven, inland terminals en zee- en binnenhavens. Daarnaast nemen ook regionale overheden, de rijksoverheid en andere relevante partijen, zoals financiële en kennisinstellingen, deel. De Binnenvaarttafel is ondergebracht bij het Overlegorgaan Fysieke Leefomgeving. Positief In het verleden was er overleg tussen het ministerie en de binnenvaartorganisaties in het Deelorgaan Binnenvaart. Dat is in 2010 opgeheven. De bedoeling is dat de Binnenvaarttafel vier keer per jaar vergadert om de uitvoering van de Actieagenda toekomst binnenvaart te bespreken. Daarbij zijn vier thema’s leidend: energietransitie, toekomstbestendige vaarwegen, ketenoptimalisatie en digitalisering. Zowel KBN (zie de rubriek ‘Op koers’ op pagina 7) als de ASV waren positief na de eerste Binnenvaarttafel. Zo schrijft die laatste organisatie in haar jongste nieuwsbrief: “De sfeer was prima en de urgentie van het belang van de binnenvaart was duidelijk te voelen.” De containterbinnenvaart heeft nu vrij baan op het Albertkanaal. (foto De Vlaamse Waterweg) Europese steun In totaal heeft de Vlaamse vaarwegbeheerder sinds 2007 maar liefst 50 bruggen aangepakt. Ze werden vervangen of aangepast. In 2012 werd het Albertkanaal opgenomen in het Europese Ten-T-programma. Deze Europese erkenning opende de weg naar (meer) financiële steun van de Europese Commissie. Dat zorgde voor een versnelling van het project. De publiek-private samenwerking voor de verhoging van vijftien bruggen zorgde daarna voor een tweede boost. “Het project was niet enkel een sterk staaltje op technisch vlak. De Vlaamse Waterweg kon dankzij sterke dossiers rekenen op heel wat Europese financiering en dankzij creativiteit werden vijftien bruggen gerealiseerd via twee PPS-projecten. Op die manier hielden we het totale project voor het verhogen van de bruggen op schema. De publiek-private samenwerkingen en de steun van Europa hebben ons in staat gesteld om in recordtijd de bruggen te verhogen”, vertelde Chris Danckaerts. “Vandaag blikken we terug op een geslaagd project! We zijn ervan overtuigd om zo nog meer ondernemingen te overtuigen om de binnenvaart in te schakelen in hun logistieke keten.” Waterkrachtcentrales In de afgelopen jaren is meer geïnvesteerd in het Albertkanaal. Onder meer in de bevaarbaarheid. Zo zijn de sluis complexen in Diepenbeek, Hasselt, Ham en Olen uitgerust met gecombineerde pompinstallaties- en waterkrachtcentrale die het Albertkanaal op peil houden bij waterschaarste en groene stroom opwekken bij wateroverschot. Dankzij de speciale pompen hebben schepen bij droogte langer voldoende diepgang. Dat verbetert de inkomsten voor binnenvaartondernemers en versterkt de betrouwbaarheid van vervoer over water. Bij wateroverschot functioneren de installaties als waterkrachtcentrale. Ze leveren stroom voor de sluizen en daarbovenop nog eens 3 miljoen kWh, wat ongeveer gelijkstaat met het jaarverbruik van duizend gezinnen. Ook op de overige sluizen van het Albertkanaal, in Genk en Wijnegem, worden pompinstallaties en waterkrachtcentrales gebouwd. Het kanaalvak Wijnegem-Antwerpen wordt de komende tijd ook nog verruimd, zodat schepen tot CEMT-klasse VIb er kunnen varen. Dan gaat het om duw konvooien tot 10.000 ton en met maximaal vier duwbakken. Dit vergt de verbreding en verdieping van het kanaal en aanpassing van de oevers. Eén pot nat Dus die boerenprotesten zijn vooral gericht tegen iedereen die de boeren niet aardig vindt. Een beetje vreemd charmeoffensief als je denkt dat dat verandert door een giertank leeg te spuiten voor het provinciehuis. De provincie maakt deel uit van de democratie in Nederland. Democratie wordt vaak verward met ‘je zin krijgen’. Er gebeurt niet wat ik wil, dus het is niet democratisch. Dat zit natuurlijk een beetje anders in elkaar. Bij groepen groter dan tien mensen (bijvoorbeeld 18 miljoen) mag de demos (het volk) in een democratie meepraten en bij meerderheid meebeslissen over het beleid. Onderdeel van een democratie is dat je je mag laten horen, dat wel. Je mag protesteren, kabaal maken, aandacht trekken voor jouw minder heidsstandpunt (voor een meerderheidsstandpunt hoef je meestal niet te demonstreren) want het kan immers zijn dat jouw belang een overlap heeft met het algemeen belang of dat de meerderheid sympathiek staat tegenover jouw belang. Wat nu in Europa gebeurt, is nogal typisch. De boeren protesteren niet, ze chanteren de overheden, waardoor inmiddels zelfs de Euro pese Commissie heeft besloten de Green Deal op een laag pitje te zetten. Tussen alle rumoer over de agrarische (aandacht)trekkers had Arjen Lubach het in zijn Avondshow vorige week ineens ook heel even over de binnenvaart. Eén schip is elektrisch (hij zou eens moeten weten) en dat vervoert bier, was de boodschap. Dat is best een dingetje voor aandacht. Het biermerk dat vooroploopt bij de inzet van elektrische schepen en trucks is ook het biermerk dat bij mijn weten niemand wil drinken (het klinkt gewoon niet exotisch genoeg) maar in James Bond-films het enige biermerk is dat James drinkt (shaken, not stirred). Het biermerk is één van ’s lands succesvolste bedrijven en wereldwijd superbekend omdat het altijd bezig is met het eigen imago. Lege schepen leveren niets op, dus in de binnenvaart gaat het altijd over de inhoud. Dat wil niet zeggen dat we niets van dat biermerk kunnen leren. Je hoeft niet meteen Taylor Swift in te huren (dat kun je ook niet betalen) maar het ludieke gebruik van de naam om er een grappig zinnetje van te maken (Hij En Ik Nemen Elke Keer Een Nieuwe) zou je zomaar toe kunnen passen op de binnenvaart: Betrouwbaar Innovatief Natuurlijk Navigeren En Nog Van Alles Ambitieus Richting Toekomst. Misschien tijd voor een prijsvraag. Maak er wat van (en stuur het maar in). Zo lang de boeren de vaarweg niet blokkeren, kan de binnenvaart rekenen op de sympathie van de meerderheid. Immers: Bijna Iedereen Neemt Nu Een Nieuwe Vaarroute, Altijd Almaar Rustig Toegewijd. Michel Gonlag
