2 9 januari
2 9 januari 2024 Hoogwater hindert scheepvaart bij start van het nieuwe jaar Vervolg van pagina 1 verdubbelde de dag erna en groeide daarna nog verder aan. Dat was maar ten dele zichtbaar bij de sluis. Veel schepen bleven elders in Amsterdam wachten. Diverse schippers besloten om te varen. Degenen die aan de westzijde (Amsterdam) van de sluis lagen konden via het Amsterdam-Rijnkanaal en de Neder-Rijn of de Waal richting Arnhem en dan via de IJssel naar Kampen. Schippers aan de oostzijde van de sluis (Buiten-IJ) waren aangewezen op dezelfde route maar dan in tegenovergestelde richting. Deze route is alleen geschikt voor schepen tot 110 meter en niet breder dan 11,45 meter. Vanwege de hoge waterstand moest er ook rekening gehouden worden met de beperkte doorvaarhoogte bij de spoorbrug in Deventer. Een alternatieve omvaarroute is er via de Zaan, het Noordhollandsch Kanaal, Nieuwe Diep en Kornwerderzand, maar dan alleen voor schepen korter dan 85 meter en ook hier hadden schippers te maken met een beperkte doorvaarthoogte, namelijk bij de Coenbrug. Tot overmaat van ramp raakte de IJssel op zaterdag gestremd doordat een tanker – die was omgevaren – zaterdagochtend aan de grond liep bij Westervoort. Het schip kwam dwars in de vaargeul te liggen. De invaart bij de Kop van de IJssel werd daardoor versperd. Na meerdere pogingen, en de komst van extra sleepboten, lukte het aan het begin van de avond om de tanker los te krijgen. Eens in de honderd jaar Zaterdag was Barry Kruithof, Afdelingshoofd Netwerk Nat bij Rijkswaterstaat West Nederland- Noord te gast bij de jaarvergadering van SVS Noord- Holland. Hij noemde de situatie best gespannen. Volgens hem komt een waterstand als deze slechts eens in de honderd jaar voor. Het peil was zo hoog dat de hydraulische belasting voor de deuren te groot was. Zou er toch worden geschut dan is de kans vrij groot dat de deur naar IJmuiden drijft, aldus Kruithof. Dan houden de Amsterdammers bovendien geen droge voeten. Rijkswaterstaat-personeel had wel getest door de schuiven op de deuren open te zetten om proef te draaien. Toen begonnen de puntdeuren door de druk te kieren en lekken – dus is de operatie snel stopgezet. Leny van Toorenburg van Kantoor Binnenvaart Nederland wees erop dat meerdere wachtende schepen een tekort aan drinkwater dreigden te krijgen. Havenbedrijf Amsterdam was op zoek naar een oplossing en vroeg in de tussentijd aan schippers om elkaar te helpen. In het Markermeer was de waterstand zondag nog extreem hoog. Dat leidde op meerdere plaatsen tot overstromingen. Inwoners van Hoorn en Volendam hadden daar ook eind december al mee te maken. De dijken hielden het echter goed. De hoogwaterpiek in het Markermeer was gisterochtend (maandag 8 januari) achter de rug. Ook de waterstand in het IJsselmeer daalde toen. Aangezien er sprake was van een gunstige windrichting kon zondag veel water vanuit het IJsselmeer naar de Waddenzee worden gespuid. Daardoor daalde het waterpeil nog verder. Zondag 7 januari is ook de spuisluis van de Oranjesluizen geopend om water uit het Markermeer via het Noordzeekanaal naar de Noordzee af te voeren. “We monitoren het waterpeil op het Noordzeekanaal ILT: “Arbeidstijdenwet aan boord vaker overtreden” Binnenvaartbedrijven overtreden vaker de regels voor de vaar- en rusttijden en de bemanningssterkte, aldus de Inspectie Leefomgeving en Transport. Dat staat in een factsheet Veiligheid binnenvaart 2021-2022 die de ILT vorige maand op haar website publiceerde. De Inspectie Leefomgeving en Transport inspecteerde in 2022 en 2021 “bedrijven die motorvrachtschepen, motortankschepen en duw- en sleepboten in de binnenvaart exploiteren” op naleving van de Binnenvaartwet en de Arbeidstijdenwet. Bedrijfsinspecties In 2022 werden 115 bedrijven via bedrijfsinspecties onder meer gecontroleerd op naleving van de regels voor vaar- en rusttijden en bemanningssterkte. Bij zo’n bedrijfsinspectie controleert de ILT de administratie van een onderneming. De scheepsdocumenten bleken bij vrijwel alle bedrijven wel op orde, stelt de dienst, maar 30 procent van de bedrijven bleek zich niet aan de regels te houden op de maximale vaart per 24 uur. De inspectie deelde in totaal 1.122 waarschuwingen uit. 23 bedrijven ontvingen een boete voor in totaal 105 tekortkomingen. Bedrijven die in overtreding waren, hadden onder meer het vaartijdenboek niet of onjuist ingevuld en hielden zich niet aan de rusttijden. Achteruitgang De inspectie schrijft een achteruitgang in de naleving van de regels door bedrijven te zien. “En daarmee een toename van het risico op onveilige situaties bij het vervoer over de binnenwateren.” In 2021 waren de uitkomsten iets minder slecht, blijkt uit een vergelijking. Toen controleerde de ILT 102 bedrijven via bedrijfsinspecties. 24 procent van de bedrijven hield zich toen niet aan de regels voor de maximale vaart per 24 uur. Er werden dat jaar 687 waarschuwingen gegeven. Het aantal tekortkomingen waarvoor een boeterapport werd opgesteld lag overigens wel veel hoger: 191. Bedrijven moeten de regels van de Binnenvaartwet en Arbeidstijdenwet beter naleven en de veiligheid op het water verbeteren, aldus de ILT. “Dit doen zij door te zorgen voor voldoende bemanningsleden aan boord van binnenvaartschepen, vaar- en rusttijden in acht te nemen, het vaartijdenboek juist en volledig in te vullen.” (foto ILT/Jeroen Poortvliet) Handhavend optreden De cijfers over 2023 zijn nog nietr bekend. In 2024 gaat de ILT in elk geval door met bedrijfsinspecties en controles aan boord van binnenvaartschepen. Voor bedrijfsinspecties selecteert de dienst elk kwartaal een nieuwe groep bedrijven. Deze bedrijven ontvangen een brief waarin staat hoe zij zich kunnen voorbereiden op de controle. Na afloop van de inspectie ontvangen bedrijven via een brief en in persoonlijk contact met de ILT een toelichting op eventueel geconstateerde tekortkomingen. Daarmee wil de inspectiedienst herhaling proberen te voorkomen. Als bij een herinspectie blijkt dat de naleving van een bedrijf nog steeds niet op orde is, treedt de ILT handhavend op. Onderschrift (foto)
9 januari 2024 3 CONSEQUENT goed”, aldus Rijkswaterstaat die dag. “Zolang dit peil niet te hoog wordt, kunnen we de spuisluis inzetten. Het water wordt via het Spui- en Gemaalcomplex in IJmuiden op de Noordzee geloosd.” Desondanks ging Rijkswaterstaat er in het weekend nog vanuit dat de sluizen zeker tot en met woensdag 10 januari dicht moesten blijven voor schepen. Rijn Na een daling van de waterstand in de eerste dagen van januari bouwde zich op VOLGENDE KRANT AL OP 16 JANUARI de Rijn vanaf 3 januari een nieuwe hoogwatergolf op. Die bereikte op zondagochtend 7 januari een maximale stand van NAP +14,37 meter. Sindsdien daalt de waterstand. Komende dagen wordt een normaal niveau voorzien. In Nederland deden zich op de Rijn geen noemenswaardige problemen voor. In Duitsland viel het al met al ook mee. Al was de rivier vrijdag 5 januari bij Koblenz wel gestremd wegens het overschrijven van Marke II. Volgende week al verschijnt de volgende editie van de Binnenvaartkrant: op dinsdag 16 januari. Dat is de eerste van een serie van drie specials over de opleidings- en carrièremogelijkheden in de maritieme sector. Met die editie halen we meteen in het nieuwe jaar de extra feestdagenweek van de laatste krant van 2023 in. Zodoende komen we ook weer in onze ‘vaste’ oneven week uit. Vanaf dan verschijnen we gewoon weer elke veertien dagen. We wensen u dit jaar veel leesplezier. ZWITSERLAND STEMT IN MET ONTGASVERBOD Het Zwitserse parlement heeft op 18 december de aanpassing van het CDNI goedgekeurd. Die wijziging van het scheepsafvalstoffenverdrag regelt het verbod op varend ontgassen in het Rijnstroomgebied. Zwitserland is het enige bij de Rijnvaartcommissie aangesloten land dat de in 2017 afgesproken wijziging nog moet ratificeren. Luxemburg, Nederland, Duitsland, België en Frankrijk hebben dat al gedaan. De invoering gebeurt niet direct. Het ontgassingsverbod (‘ventilatieverbod’) treedt namelijk in werking “op de eerste dag van de zesde maand na nederlegging bij de depositaris (de CCR, red.) van de laatste akte van bekrachtiging”. Onbekend is nog wanneer Zwitserland zijn akte inlevert in Straatsburg. Vanaf de publicatiedatum, 22 december, geldt namelijk nog een termijn van honderd dagen waarin burgers of kantons een referendum kunnen aanvragen. Als dat niet gebeurt, kan Zwitserland op zijn vroegst in april een afspraak maken bij de CCR. Het verbod wordt dus niet eerder dan 1 oktober 2024 van kracht. Het verbod op varend ontgassen wordt dan stapsgewijs ingevoerd: in drie fases vallen steeds meer schadelijke stoffen eronder. Nederland kiest ervoor om de eerste twee fases in één keer van kracht te laten worden. Bovendien gebeurt dat uiterlijk 1 juli dit jaar, zo heeft minister Harbers besloten. De seinen van de Oranjesluizen staan op rood. Schepen liggen te wachten. (foto E.J. Bruinekool Fotografie) Maas Ook op de Maas zorgde de neerslag van 2 tot en met 4 januari weer tot een afvoerstijging. Bij Sint Pieter werd in de nacht van donderdag 4 januari een top bereikt van 1.700 m 3 /s. Maandagochtend 8 januari bevond de top van de golf rond 06.00 uur zich net voorbij Hedel. Daar bedroeg de afvoer zo’n 1.775 m 3 /s. In Maastricht brak woensdag 3 januari een overlaatdam bij Bosscherveld door. Daardoor kwamen woonboten in problemen. Eén ervan raakte los en voer tegen een brug, die dreigde in te storten. Voor de aanleg van een nooddam, stroomopwaarts van de beschadigde overlaatdam, zijn afgelopen weekend onder meer Chinookhelikopters van Defensie ingezet. Hoewel de zijtak van de Maas geen vaarweg is, ondervindt de beroepsvaart er toch veel last van. Op de Maas geldt namelijk zeker tot vanavond (dinsdagavond 9 januari) een vaarverbod tussen Limmel en Ternaaien. Volgens Rijkswaterstaat is dat noodzakelijk vanwege de harde stroming en het werkverkeer dat materieel over de Maas aanvoert voor de bouw van de nooddam. Stremmingen In het vaargebied van de Maas was ook een deel van de Zuid-Willemsvaart korte tijd gestremd. De sluizen in Hintham, Veghel en Schijndel waren donderdag 4 januari dicht. Verder waren er onder meer op het Merwedekanaal problemen. Daar kondigde waterschap Rivierenland al op 26 december een schutbeperking af wegens het hoge waterpeil. Voor schepen die zich nog op het kanaal bevonden, gold een vaarverbod omdat de golfslag het risico vergrootte dat de verzadigde dijken werden verzwakt. Maandagmiddag werd de vaarweg weer vrijgegeven. Van de Noordzeesluizen in Terneuzen waren diverse kolken op 3 en 4 januari gestremd om extra regenwater uit het Kanaal Gent-Terneuzen te kunnen spuien. Eén pot nat Na het zien van de films Oppenheimer en Maestro bedacht ik dat grootheden als Robert Opperheimer en Leonard Bernstein eigenlijk niet meer bestaan, zoals ook nooit opnieuw een band als The Beatles zal bestaan, ondanks de overrompelend gegroeide wereldbevolking met het enorme areaal van mensen die iets goed zouden moeten kunnen. Ineens zag ik ook wat die oude grootheden onderscheidt van de tegenwoordige belangrijke mensen. Ze hebben voortdurend een sigaret in hun mond. Roken doen we niet meer (toch?). Maar een authentieke grootheid word je niet zonder die peuk of sigaar in de mondhoek. In de al wat oudere, sympathieke film The King’s Speech paft de Britse koning George VI er ook flink op los. Zijn dokter beveelt roken aan (jaren 30, hè) want je wordt er kalm van, beweerde hij. ’s Konings spraakleraar (die hem van het stotteren af moest helpen) komt echter met de schokkende mededeling dat je doodgaat als je veel rookt. Daar werd om gelachen. Je merkt weleens op dat de wereld om je heen verandert, maar dat is niet waar. De mens verandert ook niet. We zijn al honderdduizenden jaren dezelfde zoogdiertjes in dezelfde wereld. Maar we zijn wel heel knap in het aanpassen van onze houding (en van de wereld om ons heen) als ons dat goed uitkomt of als we van inzicht veranderen. En we hebben daar genoeg smoesjes voor. Een 19e eeuwse Amerikaanse dichter schreef: Alleen de doden en de dwazen veranderen nooit van mening. Als het tij verloopt, verzet men de bakens. Het is sinds in 1991 het boekje met die titel van de cultureel antropoloog Jojada Verrips over de wereld van de binnenschippers verscheen ook een beetje het credo van de schippers die zich op een typische manier aanpassen aan de markt. In goede tijden (laag water, toen dat nog een zegen was) waren ze meer op zichzelf en in mindere tijden sloegen ze de handen ineen en vormden ze één blok(kade). Het was een rake schets, maar is het nog zo? Nu de rook van de strubbelingen rond de marktordening al meer dan twintig jaar is opgetrokken ziet de moderne binnenvaart er toch heel anders uit dan we toen verwachtten. En dat geeft niks. Van Cor Kieboom, voorzitter van Feyenoord, is de uitspraak: Waar staat geschreven dat ik consequent moet zijn? Hij was al voorzitter toen tijdens de oorlog De Kuip dreigde te worden gesloopt. Zo zie je maar, de wereld verandert nauwelijks. Nou ja, mensen veranderen natuurlijk wel dingen. In de crisis in de jaren 30 van de vorige eeuw werd in de binnenvaart gestart met een systeem van Evenredige Vrachtverdeling, weet je nog? Toen was roken nog gezond. Michel Gonlag
