2023-26 Kerst

Kerst

Kerst 88 19 december 2023 Fijne Feestdagen dolderman samen bouwen aan de toekomst GREVELINGENWEG 1A | DORDRECHT | TEL: +31(0)78 - 613 8277 | dolderman.nl DOL-14850-kerst advertentie 264 x 380.indd 1 14/12/2023 13:06

19 december 2023 Kerst 89 Van oud naar nieuw Er werd gevaren waar water was, zout en zoet. (foto Chris van Loon) Vervolg van pagina 87 Dan vertelde hij over een schipper die voor het eerst een motor had laten zetten. Boven het ploffende uitlaatgeluid riep hij: “Elke klap is een cent.” Of over een oude schipper die alleen voer op een klein schip en vroeg of hij vóór mocht laden aan de molen, omdat hij naar huis moest vanwege een sterfgeval. Dat mocht natuurlijk maar het scheepje verscheen vroeg in de ochtend opnieuw in het zandgat… Of over een collega die een onwillige matroos langs de Maas in een weiland van boord had gezet. Kop tussen de kribben, een ladder tegen de boeiing. “Eraf!” Of hij geld voor de bus meekreeg, is onbekend. Zo ging dat toen; het beroep van schippersknecht was duidelijk minder beschermd dan nu. In de jaren 60 voer Klaas voor het eerst naar boven, de Rijn op. Jenny had een boekje gekocht met de geschiedenis van het Rijndal, met daarin de ruïnes en de sagen van Siegfried en Loreley beschreven. Volgens een collega uit hetzelfde dorp waren er geen bergen langs de Rijn. “Niets gezien op onze reis naar Keulen.” Klaas en Jenny verkochten hun goed doorgerepareerde schip aan Arie en Eva, kochten een appartement met uitzicht op de rivier en reisden de wereld rond: om te zien wat ze alleen uit boeken kenden. Noorwegen, Italië, Egypte, Amerika. En de Golden Gatebridge, met eigen ogen. De Jenny en de Jenny ll Het eerste schip in de familie was de kempenaar Vooruitgang. Toen het pasgetrouwde stel kort na de Tweede Wereldoorlog begon, deed het schip zijn naam geen eer aan. De motor was te zwak, de schroef uit balans, de buikdenning op veel plaatsen kapot, de roef klein en kaal, de handbediende ankerlier vastgeroest. Ga daar maar eens aan beginnen en houd dat maar eens vol. Dat deden ze zó goed dat het schip er na twee jaar onherkenbaar uitzag. Er werd gevaren waar water was, zout en zoet. Na zeven jaar kochten ze een 500-tonner en gaven haar een nieuwe naam: Jenny. In 1970 werd de stap gezet naar een 80-meter. Een modern motorschip, gebouwd voor de Rijnvaart. Er werd een radar geplaatst en na vier jaar een boegschroef… wat een gemak! Een buurman verwoordde het gebruik van radar als volgt: “Het is de natuur bedwingen en je zakken vullen” en over de boegschroef: “Als je niet varen kan, is het een uitkomst.” Bij elke vernieuwing in de binnenvaart had je wel tegengeluiden; vooral werd de vraag gesteld of al die vernieuwing niet meer kostte dan het opleverde. Maar stilstand is achteruitgang, dus na de motorisering van het sleepschip, dat dan vaak ‘omgebouwde kast’ werd genoemd, zag je ook steeds vaker een hydraulisch stuurwerk en generatorsets aan boord. De combinatie van een Kalffdek met een hoge den werd een vertrouwd gezicht en de luikenwagen, schuifluiken en de stalen buikdenning werden gemeengoed, evenals gezandstraalde dekken, de autokraan en vanaf de jaren 80 het aluminium stuurhuis. “Niet mooi” vonden velen, “teakhout leeft, geeft karakter” was dan de mening. Ondanks het vele onderhoud: regelmatig krabben van lelijke plekken en naden, schuren en vernissen… het was onontkoombaar. Zo verdween de geur van vernis, en langzamerhand ook die van koolteer. Hier sloegen sommigen voorraden van in of kochten het spul nog in België tot dat ook daar niet meer kon. Later kwamen de spudpalen en bereikte een macht aan elektronica en IT de vaart. De Jenny ging mee met veel, niet met alles. Het bleef vooral een goed een prachtig gelijnd schip waar Klaas het water mee ‘aan bonken’ voer. Toen het gezin Van Durp uit zeven personen bestond, verhuisde Jenny naar de wal, tot groot verdriet van de kleine Arie die naar school moest. De belofte van vakanties aan boord hielpen niet, hij had gedacht dat zijn leven aan boord voor altijd zou duren. Op school hoorde hij voor het eerst over rijnaken en hijs kranen. Aan boord ging het gewoon over sleepschepen en kranen. De Eva en de Eva ll Arie voer met zijn vader op de Jenny en trouwde met Eva. Hij kwam haar tegen toen hij ergens langs de IJssel van boord liep en de weg vroeg naar de bushalte. “Daar”, zei ze. “Ik loop wel mee, ik moet toch die kant op.” Ze liepen samen op en deden dat eigenlijk nog steeds. Al meer dan veertig jaar nu. Eva had gezegd dat ze zou gaan waar hij ging, en dat deed ze dan ook. Na verloop van tijd werd de Jenny overgenomen en omgedoopt in Eva. “Een schip is vrouwelijk en daarom hoort het de naam van een vrouw te dragen. Het beste die van je eigen vrouw”, had Klaas gezegd. Eva was een mooie naam, dus dat kwam goed uit. Lekker kort ook, dat scheelde weer met afzetten. Die naam sierde ook hun volgende schip, 105 meter lang en 2.900 ton. Een bijna nieuw voorschip met een oude kont. Eva vond achterschip beter klinken, beschaafder. Opgegroeid aan de wal had ze zich altijd aangetrokken gevoeld tot het leven op het water, die onbekende wereld die aan haar voorbijtrok als ze in het gras zat aan de waterkant. Hoe zou het zijn op zo’n boot en waar wonen ze, hoe is het dagelijks leven aan boord? Ze had zich vol overgave in dit leven gestort, met alle ups en downs. Voor hun twee zoons ging ze ‘naar de wal’. Arie ging varen met twee buitenlandse matrozen. De Progreso Nu dan zijn laatste schip. Hij gaat varen met Willem en Thomas, zijn zoons op wie hij zo trots is. Hij draagt alles met een gerust hart over. Zij kijken vooruit, omarmen de nieuwe tijd met alle mogelijkheden die ze biedt. Arie wilde het schip eigenlijk Vooruitgang noemen, als een verwijzing naar het begin van de varende geschiedenis van de Van Durpen. Het werd Progreso, de Spaanse variant ervan. Eva komt binnen. “Ga je mee naar zo’n kerstnachtdienst in een van die kerken hier?”, vraagt ze met een vrolijk gezicht. “Lijkt me wel mooi, of niet?” Arie kijkt verbaasd, hij kan zich niet heugen wanneer hij voor het laatst in de kerk is geweest. Vroeger ging hij met zijn ouders mee, nu is zijn geloof verwaterd, onbewust weggespoeld met de tijd. Hij trekt zijn jas aan, ze lopen er samen heen, ze zijn er zo. In de oude dorpskerk brandt fel licht, het orgel zwijgt en lijkt een stemmeloos relikwie uit een andere tijd. Door luidsprekers klinken Engelstalige kerstliedjes, de kerkgangers zingen vrolijk mee met de band. Mensen dragen geen pakken en hoeden maar casual kleding en kinderen rennen, lopen in en uit. Niet alleen de binnenvaart verandert, álles verandert denkt Arie. De kerkklok luidt als de deuren opengaan en Arie kijkt ongelovig het donker in en dan naar Eva. Ze knijpt in zijn arm en lacht hem toe en zegt zacht: “Mooi hè, sneeuw met Kerst”.